De eerste projectoproep voor het Fonds Gezonde Lucht werd een groot succes. Er werden maar liefst 73 aanvragen ingediend voor financiële steun aan projecten die bijdragen aan een betere luchtkwaliteit en een gezondere leefomgeving in Vlaanderen. Het geld in het fonds is afkomstig van de dwangsommen die de Vlaamse overheid heeft betaald wegens het niet respecteren van de Europese regelgeving inzake luchtvervuiling. Een jury koos een gevarieerde groep van laureaten, die lokaal aan de slag kunnen met in totaal meer dan 290.000€.
Het Fonds Gezonde Lucht maakte voor deze eerste projectoproep meer dan 290.000 euro vrij. Kleinere organisaties zoals buurtcomités en oudercomités konden van 5.000 tot 10.000 euro steun aanvragen, gevestigde organisaties zoals vzw’s en scholen 10.000 tot 25.000 euro. In het najaar van 2022 organiseerde Be Planet workshops om geïnteresseerde burgers te begeleiden bij het uittekenen van hun project.
Er werden maar liefst 73 projecten ingediend. Een onafhankelijke jury koos daaruit 14 laureaten [1].
“Het was een hele opdracht voor de jury, want er waren veel goede projecten. Bij de laureaten zijn onder meer een actiegroep voor natuurbescherming, een school die gaat voor ontharding en gezonde lucht, een vzw die luchtvervuiling van megastallen juridisch wil aanvechten en burgers die werken aan geveltuintjes of PFAS willen gaan meten in regen- en grondwater”, zegt Valerie Del Re, directeur van Greenpeace België, die mee in de jury zat. “Wij kijken er naar uit om deze projecten tot leven te zien komen de komende maanden.”
Juridische strijd
Greenpeace lanceerde in september 2022 het Fonds Gezonde Lucht, in samenwerking met de stichting Be Planet. Bijna dag op dag vijf jaar nadat Greenpeace naar de rechter stapte omdat de Vlaamse overheid te weinig doet om haar inwoners te beschermen tegen ongezonde luchtvervuiling.
Wat volgde was een lange juridische strijd die voorlopig beëindigd werd in mei 2022 toen het hof van beroep in Brussel bevestigde dat de Vlaamse overheid dwangsommen moet betalen voor het niet naleven van de Europese regelgeving inzake luchtkwaliteit.
“We stapten destijds niet naar de rechter om dwangsommen te ontvangen, maar om verandering teweeg te brengen”, zegt Joeri Thijs van Greenpeace België. “Helaas blijft echte ambitie op vlak van luchtkwaliteit uit. Daarom zijn we nu erg blij dat we mensen kunnen steunen die in hun buurt het verschil willen maken. De Vlaamse regering blijft aanmodderen, maar de Vlaming is dus duidelijk wel bereid om de handen uit de mouwen te steken.”
In 2024 komt er een tweede projectoproep van het Fonds Gezonde Lucht. Dit voorjaar organiseert Be Planet ook nog een netwerkevenement met de 14 laureaten.
Noten
[1] Dit zijn de veertien laureaten. Een korte omschrijving van alle projecten vindt u hier.
- Maak Asbeek terug pittoresk – Asbeek Gezonde Buurt (Asse)
- SOS Poederkot – Actiecomité SOS Poederkot (Herentals)
- Gezonde lucht = een mensenrecht – Dryade (Brussel)
- Vzw Kanunnik Triestscholen (Hasselt)
- De Gevelgäng – Cinematiq vzw (Wevelgem)
- Project Groene Voeten vzw | Natuurpunt Beheer – Natuurpark Rivierenland (Mechelen)
- Fietsschool XS – Mobiel 21 vzw (Leuven)
- Antwerpen Shift Breekt Uit – Recht op Lucht (Borgerhout)
- Groene ontmoetingsplekken langs het publieke fiets- en wandelpad door het domein van De Kindervriend – MPI De Kindervriend (Rollegem)
- Met een Wroeterfiets gezond naar het werk ! – De Wroeter Maatwerkbedrijf VZW (Kortessem)
- MOS project – vergroening speelplaats – VZW EDUGO scholengroep (Evergem)
- PFAS meten = het beter weten – Grondrecht vzw (Vosselaar)
- De Lamp fietst mét iedereen – Buurtwerk ‘t Lampeke vzw (Leuven)
- Bolwerk Tuin – labo voor stedelijke biodiversiteit – Bolwerk (Kortrijk)